Ongi etorri Ikerketa Soziologikoetarako Zentrora | CIS

Espainiako Ikerketa Soziologikoen Zentroak (CIS) bere webgunea guztiz birdiseinatu du, erabiltzaile guztientzat esperientzia sinpleagoa, azkarragoa eta eskuragarriagoa eskaintzeko. Gune berriak edozein gailutatik nabigazio erraza ahalbidetzen du —ordenagailua, tableta edo telefono mugikorra— eta CISen informazio eta ikerketa guztietarako sarbidea errazten du. Informazioaren edukia eta antolaketa ere hobetu dira, intereseko datuak eta argitalpenak errazago aurki daitezen. Hobekuntzak ere egin dira CIS edukien presentzia eta sailkapena linean handitzeko. Eguneratze hauei esker, ataria ikusgarriagoa da orain Google eta Bing bezalako bilatzaileetan, ikertzaileentzat, ikasleentzat eta interesa duen edonorentzat eskuragarri dauden ikerketak eta baliabideak aurkitzea erraztuz. Mugarri esanguratsuenetako bat iragazki eta kategoria dituen bilaketa-motor adimendun berri baten garapena izan da, CISek sortu zenetik sortutako ikerketa, galdera eta serie guztietan aldibereko bilaketak ahalbidetzen dituena. Tresna aurreratu hau Lucene kontsulta-sistemarekin integratuta dago, eta ikertzaileei eta analistei kontsulta konplexu eta zehatzak egiteko aukera ematen die informazio soziologiko baliotsua ateratzeko. Horrez gain, itzulpenen berrikuspen eta eguneratze integrala egin da, edukiaren koherentzia eta kalitate eleaniztuna hobetzeko helburuarekin, baita CISen azterketa-datuak datos.gob.es datu irekien atari nazionalarekin integratzeko ere, gardentasun instituzionala indartzeko eta informazio publikoaren berrerabilpena sustatzeko. Hobekuntza multzo honekin, CISek eraldaketa digitalarekiko, berrikuntzarekiko eta irisgarritasunarekiko duen konpromisoa sendotzen du, herritarren zerbitzura dagoen gizarte-ikerketa ireki eta zorrotzarekiko duen konpromisoa berretsiz.

Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean Soziologian lizentziatua, Londresko Unibertsitatean lortu zuen doktoregoa. Capitolina Díaz Oviedoko Unibertsitateko irakaslea izan zen (1992), non Ikerketa Feminista eta Emakumeen Ikasketetarako Zentroko kidea izan zen, eta ondoren Soziologiako irakaslea Valentziako Unibertsitatean (2012). Irakasle bisitari gisa aritu da Stanford eta Harvardeko (AEB), UAMeko (Mexiko), Moako (Kuba) eta El Comahueko (Argentina) unibertsitateetan. Bere espezializazio arloak Hezkuntzaren Soziologia, Generoaren Soziologia eta Gizarte Zientzien Metodologia, eta Genero Dimentsioa duen Zientziaren Soziologia dira. Espainiako Gobernuko Hezkuntza eta Zientzia Ministerioko Emakumeen eta Zientzia Unitateko lehen zuzendaria izan zen (2006-2008), 2005ean sortutako erakundea zientzia, teknologia eta berrikuntza arloetan genero ikuspegia txertatzeko printzipioa aplikatzea sustatzeko. 2008an, Ikerketa aholkulari gisa aritu zen Espainiaren Europar Batasuneko Ordezkaritza Iraunkorrean Bruselan, eta urte bereko abenduan, Espainiako Gobernuko Enplegu Berdintasunerako Zuzendari Nagusi izendatu zuten (2008-2010). Emakume Ikertzaile eta Teknologoen Elkarteko presidente izan zen (2013-2016). 2006ko martxoan, El Bierzoko Emakume Aurrerakoien Elkarteak 2006ko Emakumeen Saria eman zion. Hainbat libururen egilea, editorea eta egilekidea da, azkenengoen artean Harriet Martineau-ren How to Observe Morals and Customs (1838) (CIS, 2022) eta Sociological Omnivority: Contributions to the Work of Antonio Ariño (CIS, 2023) daude, baita 100 artikulu baino gehiago aldizkari espezializatuetan eta liburu-kapituluetan ere, Hezkuntzaren Soziologiari, Generoaren Soziologiari, Gizarte Zientzien Metodologiari eta sexuaren eta/edo generoaren analisia ikerketan eta berrikuntzan sartzeari buruz. Azken urteotan, Soziologiaren sortzaileen berreskurapenean lan egin du, bereziki Harriet Martineau-ren figuran, eta generoaren dimentsioa beren ikerketaren edukian sartzearen hedapenean, estatuko eta nazioarteko ikertzaileen artean. Epaimahaia CISeko presidenteak, José Félix Tezanos Soziologiako irakasleak, eta honako pertsona hauek osatu zuten: CISeko Ikerketa zuzendariak, Silvia García Ramosek; CISeko Argitalpen zuzendariak, Rosario H. Sánchez Moralesek; Soziologiako irakasleak, Inés Alberdi Alonsok (2019ko Soziologiako Sari Nazionala); Soziologiako irakasleak, Constanza Tobío Solerk (2021eko Soziologiako Sari Nazionala); Rafael Pardo Avellanedak, Soziologiako irakasleak (2022ko Soziologiako Sari Nazionala); Carlota Solé i Puigek, Soziologiako irakasleak (2023ko Soziologiako Sari Nazionala); Espainiako Zientzia Politiko eta Administrazio Elkarteko (AECPA) presidenteak, Juan Montabes Pereirak; Màrius Domínguez i Amorós Espainiako Soziologia Federazioko presidente eta irakasle titularrak; Lucila Finkel Morgenstern Espainiako Soziologia Federazioko presidenteordeak; Irene Delgado Sotillos irakasleak; Antonio Alaminos Chica, Soziologia Matematikoko irakasleak; eta Politika Zientzietako irakasle Pablo Oñate Rubalcaba (2024ko Soziologia Sari Nazionalaren irabazlea). María Asunción Garzón Martínez, CISeko (Espainiako Soziologia Federazioko Soziologiako Batzorde Nazionala) idazkari nagusia izan zen Epaimahaiaren idazkari gisa, ahotsarekin baina botorik gabe. Edozein zalantza izanez gero, jarri harremanetan CIS Komunikazioen telefono zenbakiarekin: 91 580 76 25

Ikerketa Soziologikoen Zentroak eta Osasun Ministerioak aurtengo osasun barometroaren bigarren olatua prestatu dute. Ikerketak osasun sistema publikoaren funtzionamenduari buruzko pertzepzio publikoak islatzen ditu. Edizio honetako emaitzarik esanguratsuenetako bat osasun-sistema publikoarekiko herritarren konfiantza handia da. Osasun-aseguru pribatua duten pertsonen % 61,4k —banakakoa edo enpresaburuaren bidezkoa— uste du osasun-arazo larri bat izango balute, tratamendu hobea jasoko luketela osasun-sistema publikoan. Datu honek Osasun Sistema Nazionalaren (OSS) eginkizuna azpimarratzen du arretaren kalitatearen eta segurtasunaren erreferente gisa, baita osasun-laguntza pribaturako sarbidea dutenen artean ere. Biztanleria orokorraren % 52,5ek positiboki baloratzen du Espainiako osasun-sistemaren funtzionamendua, 2025eko lehen olatuko % 53,9arekin alderatuta apur bat jaitsi dena. Batez besteko gogobetetasun orokorra 6,02 puntutan dago 10etik, aurreko urteko 6,13arekin alderatuta. Adierazle hauek pertzepzio orokorrean beheranzko joera apur bat erakusten duten arren, arreta-mailaren araberako analisi zehatz batek gogobetetasun handia erakusten du osasun publikoko zerbitzuak erabili dituztenen artean. Lehen mailako arretan, artatutakoen % 78,5ek positiboki baloratu zuten jasotako arreta, aurreko urteko % 82,4arekin alderatuta. Ospitaleko arretan, balorazio positiboa % 77,8ra iritsi zen (% 81,7 2024an), eta ospitaleratuta zeudenen artean, % 78,4an mantendu zen (% 81,4 2024an). Larrialdi zerbitzuek erabiltzaileen % 73,5en balorazio positiboak jaso zituzten, aurreko urtearekin alderatuta egonkor mantendu zen zifra. Osasun mentaleko arloan, osasun publikoko sisteman artatutako pertsonen % 74,9k adierazi zuten jasotako arreta espero bezalakoa edo hobea izan zela. Barometroak osasun-tresna digitalen erabileran hazkunde positiboa ere erakusten du. Biztanleriaren % 35ek eskuratu du bere historia kliniko elektronikoa, 2024ko % 32,8arekin alderatuta. Errezeta elektroniko interoperagarrien erabilera autonomia-erkidegotik kanpo % 20,6ra iristen da, aurreko urtearekin alderatuta 1,2 puntuko igoera. Gainera, herritarren % 52,2k ziurtagiri elektronikoa dute, eta lehen mailako arreta jaso dutenen % 52,1ek telefono bidezko kontsulta izan dute, gogobetetasun-maila % 68,9ra igoz. Osasun Barometroak lehen aldiz biltzen du informazio zehatza azken urtean osasun arazo berri batengatik egindako diagnostiko proben errendimenduari buruz, eta adierazpen medikoaren eta probaren artean igarotako denborari buruz. Helduen biztanleriaren % 19,2k ekografia bat egin du, % 13,7k TAC bat, % 12,1ek erresonantzia magnetikoa eta % 4,3k kolonoskopia bat. Kolonoskopiek dute batez besteko itxaronaldirik luzeena (158 egun), ondoren erresonantzia magnetikoak (117 egun), ekografiak (66 egun) eta TAC eskanerrak (60 egun). Sarbide-abiadurari dagokionez, ekografiaren % 56,7, CT eskanerraren % 50,3, erresonantzia magnetikoaren % 46,7 eta kolonoskopien % 34 eskaera egin eta hilabeteko epean egin ziren. Adierazle hau neurtzen duen lehen edizioa denez, datuek hasierako erreferentzia osatzen dute ikerketaren etorkizuneko txandetan proba diagnostikoetarako irisgarritasuna ebaluatzeko. Txostenaren beste emaitza aipagarri batzuk: biztanleriaren % 17,7k osasun-laguntza behar izan du buruko osasunagatik edo estres emozionalagatik azken urtean. Lehen mailako arretan, familiako medikuarekin hitzordua lortzeko batez besteko itxaronaldia zortzi egun baino gehiagokoa da (8,85), eta % 71,2k egun bat baino gehiago itxaron behar izan dutela adierazi dute, aurretik eskuragarritasunik ez zegoelako. Ikerketa 2025eko uztailean egindako 2.318 elkarrizketen lagin batean oinarritzen da.